Nhà tâm lý học người Pháp Émile Coué nói rằng: “Hãy làm việc nhỏ nhất bằng một thái độ tốt nhất, bạn sẽ thấy điều kỳ diệu xẩy ra”. Câu nói này cho thấy thái độ sống rất quan trọng, nó đóng vai trò quyết định cho hạnh phúc và chất lượng của mỗi cuộc đời. Thái độ sống của chúng ta được hình thành từ những suy nghĩ, niềm tin và sự ảnh hưởng của người thân, bạn bè, môi trường sống chung quanh. Thái độ sống còn là kết quả của sự rèn luyện, học hỏi và của những trải nghiệm trong cuộc đời. Thái độ không phải là điều bất biến, nhưng chúng ta có thể thay đổi và làm chủ được nó theo hướng nào mình muốn.
Cuộc sống của chúng ta là một tập hợp những điều bất ngờ và thay đổi không đoán trước được, nhưng thắng hay bại, được hay mất, tất cả đều bắt đầu từ chính thái độ sống của ta. Cũng bởi vì con người thường có xu hướng tập trung vào những luồng suy nghĩ tiêu cực nhiều hơn là tích cực, thế nên, sẽ có những người luôn cảm thấy lo lắng, sợ hãi, chao đảo, thất vọng, không có động lực đối diện với khó khăn. Tuy nhiên, cũng có những người luôn cảm thấy lạc quan, vui vẻ, bình tĩnh tìm ra giải pháp và kiểm soát mọi thứ với sự thanh thản, tự tin, bởi nghĩ rằng họ sẽ tìm ra cơ hội đang tiềm ẩn trong đó. Cuộc sống này không hề thiếu những điều trái ý, nhưng việc lựa chọn một thái độ đúng đắn và tích cực để giải quyết những vấn nạn xẩy ra, sẽ cho thấy độ nông sâu của cuộc đời và số phận của mỗi người ra sao, vì hạnh phúc hay khổ đau đều tùy thuộc vào thái độ và cái nhìn của mỗi người. Ralph Waldo Emerson nói rằng: “Ý nghĩa cuộc sống không nằm ở chỗ nó đem đến cho ta điều gì, mà ở chỗ ta có thái độ với nó ra sao, không phải ở chỗ điều gì xảy ra với ta, mà ở chỗ ta phản ứng với những điều đó như thế nào?”
Kinh Thánh cho chúng ta những nguyên tắc sống tích cực rất cụ thể. Tiên tri Giêrêmia nói đến dự định hào phóng của Thiên Chúa là sẵn sàng ban cho con người một “kế hoạch thịnh vượng chứ không phải tai ương, để con người có một tương lai và một niềm hy vọng” (Gr 29, 11). Vì thế, chúng ta có trách nhiệm làm cho cuộc sống mình trở nên tươi đẹp và hạnh phúc hơn mỗi ngày bằng cách thay đổi thái độ sống cho phù hợp với ý định ban đầu của Thiên Chúa: “Người thấy mọi sự đều tốt đẹp” (St 1, 31).
Chính Chúa Giêsu đã nên mẫu gương cho chúng ta về thái độ sống tích cực. Thánh Marcô (1,29-39) thuật lại một ngày sống rất bận rộn của Chúa Giêsu: sáng sớm và tối mịt, Người cầu nguyện cùng Cha; Người tới Hội đường giảng dạy; Người chữa đủ mọi thứ bệnh hoạn tật nguyện, và khi các môn đệ đến tìm Chúa, Người nói với họ tiếp tục lên đường để loan Tin Mừng cho những thành khác. Chúa không có giờ nghỉ ngơi, không có giờ buồn chán. Người đi Người chữa lành những vết thương cả thể xác lẫn tâm hồn của con người. Người muốn đem lại cho con người niềm vui và sự bình an. Trong suốt cuộc sống, Chúa Giêsu luôn có một thái độ bình tĩnh và nhân hậu trong mọi biến cố. Người không lo lắng về bất cứ điều gì. Mục tiêu của Chúa Giêsu là làm vui lòng Chúa Cha hơn là đạt được chương trình của mình (x. Ga 6, 38). Giữa bao thử thách, Người luôn kiên nhẫn. Giữa những khổ đau, Người tràn đầy hy vọng. Giữa muôn phúc lành, Người khiêm cung. Ngay khi ở giữa sự chế nhạo, bị ngược đãi và thù địch, Người không hề phản kháng nhưng hiền lành, khiêm tốn và một bề phó thác cho Đấng xét xử công bình (x. 1Pr 2, 23).
Thái độ tích cực là một nguyên tắc sống rất phù hợp với tinh thần của Tin Mừng. Thánh Phaolô khuyên chúng ta hãy biết ứng xử như Đức Kitô trong bất cứ hoàn cảnh nào: “Hãy có những tâm tình như chính Đức Giêsu Kitô” (Pl 2, 5), và trong mọi việc, luôn giữ thái độ vị tha và khiêm tốn: “Chớ làm chi vì ganh tỵ hay hư danh, nhưng hãy lấy lòng khiêm nhường mà coi người khác hơn mình. Mỗi người đừng tìm lợi ích riêng cho mình, nhưng hãy tìm lợi ích cho kẻ khác” (Pl 3-4). Thiên Chúa đã dựng nên chúng ta giống hình ảnh Chúa, và Người muốn chúng ta tiếp nhận các giá trị, thái độ và tính cách của Chúa Giêsu: “Anh em phải ăn ở làm sao cho xứng với Tin Mừng Đức Kitô” (Pl 1, 27), đồng thời, điều chỉnh lối sống cho hợp với Tin Mừng là tập trung vào những điều cao quý và đáng khen ngợi: “Thưa anh em, những gì là cao quý, những gì là chính trực, tinh tuyền, những gì là đáng mến và đem lại danh thơm tiếng tốt, những gì là đức hạnh, đáng khen, thì xin anh em hãy để ý” (Pl 4, 8). Đây cũng là điều kiện để chúng ta có được hạnh phúc chân thật mà Chúa Giêsu đã hứa trong tám mối phúc (x. Mt 5, 1-12), và thể hiện được trong cuộc sống mình những hoa trái của Chúa Thánh Thần (x. Gl 5, 22-23).
Khi có thái độ sống tích cực, điều đầu tiên chúng ta nhận được, đó là tinh thần đạo đức, vui vẻ, bình an, vì chúng ta không phải lãng phí thời giờ cùng sức lực để vật lộn với những cảm xúc bực tức, oán than, buồn chán hay tiếc nuối. Tiếp đến, thái độ sống tích cực sẽ giúp chúng ta xây dựng được mối tương quan tốt đẹp với người chung quanh. Một điều luôn đúng là chúng ta dễ bị cuốn hút bởi những người có tâm thái đáng yêu. Lợi thế của những người sống tốt là kết nối dễ dàng với những người có cùng điểm tương đồng: những người hướng thiện luôn tìm đến với người hướng thiện, những người vui vẻ, hiền lành luôn kết bạn với người vui vẻ, hiền lành. Chúng ta không thể xây dựng mối tương quan tốt đẹp và lâu bền với người khác khi ta có thái độ thiếu thiện cảm, nghi ngờ, tự cao hoặc lạnh lùng. Không thể có được cuộc sống hài hòa, thân thiện với thái độ sống ích kỷ và không quan tâm đến người khác. Sau cùng, thái độ đúng đắn giúp ta có được những lựa chọn và quyết định khôn ngoan cho cuộc sống của mình, vì một người không làm chủ được cảm xúc lẫn hành vi của bản thân sẽ không đủ bình tĩnh, không vận dụng được hết trí tuệ để phân định đúng-sai, điều nên làm hay không nên làm… Đây là một yếu tố quan trọng cho con đường đi đến thành công và làm nên cuộc sống có chất lượng của bất cứ ai.
Wayne Cordeiro, trong cuốn sách “Thái độ quyết định thành công” đã nói rằng: thái độ là yếu tố quan trọng hơn cả học thức, ngoại hình và tiền bạc. Chính thái độ sẽ quyết định ta được yêu quý hay bị coi thường. Thái độ là yếu tố làm cho mọi người đến gần ta hoặc ta đẩy họ xa ta. Thật vậy, không ít người dù trong khó khăn vẫn luôn tìm thấy cơ hội cho mình, nhưng cũng không ít người khi cơ hội đến, họ lại chần chừ, rồi bỏ qua vì ngại gian khổ. Có người vượt qua trở ngại bằng thái độ lạc quan, có người lại chao đảo, bất an bởi những ý nghĩ tiêu cực, thật đúng với lời khẳng định của sách Cách Ngôn: “Tâm hồn hân hoan làm thân xác lành mạnh, tinh thần suy xụp khiến tâm trí rã rời” (Cn 17, 22).
Mỗi người chúng ta đều mang trong mình một số điều tốt và cả điều xấu. Trách nhiệm của chúng ta là biết phát huy hoặc loại bỏ điều gì ? Nếu chúng ta quan tâm phát huy điều tốt, chúng ta sẽ thấy điều tốt luôn hiện diện trong tâm trí mình; ngược lại, nếu chú tâm vào điều tiêu cực, chúng ta chỉ thấy lo sợ và căng thẳng. Dù cuộc sống có những khó khăn thử thách, nhưng chúng ta hãy nhìn chúng như một cơ hội để hoàn thiện bản thân, chắc chắn ta sẽ có động lực và niềm tin để vượt qua. Vì thái độ có khả năng biến trở ngại thành cơ hội, chuyển thất bại sang thành công. Điều này chúng ta có thể làm được, chỉ cần tự điều chỉnh lối suy nghĩ của mình, để có thể xoay chuyển đời mình theo một chiều hướng tốt đẹp hơn. Thái độ tích cực sẽ giúp chúng ta tập trung vào việc tìm ra những giải pháp thay vì than trách nguyên nhân.
Thật tuyệt vời nếu ta tập thói quen bắt đầu một ngày sống mới với tâm thái hân hoan đón chào những niềm vui cùng bao phúc lành với tấm lòng biết ơn Thiên Chúa và mọi người, đồng thời, luôn trân quý những gì mình đang có, những gì người khác làm cho mình và ngay cả những nghịch cảnh để mình có cơ hội nên hoàn thiện hơn. Thái độ lạc quan và đầy hy vọng sẽ dẫn lối cho những hành động tốt đẹp, vì khi phần thiện trong mình thắng thế sẽ đẩy mình lên tầm cao hơn. Chỉ cần sống tốt thì mọi chuyện sẽ nên tốt đẹp. Giận hờn, đố kỵ chỉ tăng thêm phiền muộn và làm tổn hại cho chính bản thân mình. Lựa chọn thái độ sống tích cực, không chỉ mở ra những chân trời mới cho mình mà còn cho mọi người. Thiên Chúa đã dựng nên mọi sự đều tốt đẹp và Người muốn chúng ta cứ theo hướng tốt đẹp mà tiến bước.
Marie Rose Vũ Loan, FMSR